Tư duy phân tích là gì? Cách cải thiện tư duy phân tích thần tốc

Tiếp nối loạt bài về tư duy từ chuyên gia nhân sự Ms. Uptalent, hôm nay, chúng ta sẽ đến với hình thức tư duy cung cấp cho người sở hữu năng lực thấu hiểu cặn kẽ vấn đề, dẫn lối cho ta tìm thấy những giải pháp khả thi trong khoảng thời gian ngắn nhất. Không đâu xa lạ, đó chính là Tư duy phân tích.

MỤC LỤC:
1. Tìm hiểu khái niệm tư duy phân tích
2. Lợi ích khi sở hữu tư duy phân tích vượt trội
3. Tư duy phân tích có mấy loại
4. Bí kíp rèn luyện tư duy phân tích hiệu quả
   4.1. Học cách đặt câu hỏi
   4.2. Tham gia hoạt động phân tích
   4.3. Tiếp cận công cụ hỗ trợ phân tích
   4.4. Tạo lập tình huống giả định

1. Tìm hiểu khái niệm tư duy phân tích 

Tư duy phân tích (Analytical skill) đề cập đến khả năng trích xuất dữ liệu và liên kết dữ liệu từ não bộ để hiểu vấn đề, xây dựng những cách giải quyết khả thi và lựa chọn giải pháp đáp ứng cao nhất những kỳ vọng đặt ra.

Hình thức tư duy này mang lại cho con người sự chủ động, tự tin khi đối mặt nhiều vấn đề trong cuộc sống cá nhân. Biết được yếu tố nào tạo nên sợi  dây liên kết giữa hai vấn đề khác biệt, biết được vì sao vấn đề này phải dùng biện pháp này tốt hơn là biện pháp kia – tất cả tạo nên một quá trình rèn luyện não bộ linh hoạt giúp con người ngày càng nhạy bén trong việc nắm bắt, hiểu và điều hướng vấn đề trong cuộc sống.

2. Lợi ích khi sở hữu tư duy phân tích vượt trội 

Tư duy phân tích cung cấp khả năng thấu hiểu vấn đề sâu và chuẩn, giúp cho con người:

2.1. Giải quyết đa dạng vấn đề

Tư duy phân tích giúp ta biết cách chia nhỏ một vấn đề phức tạp thành nhiều vấn đề đơn giản. Và những vấn đề đơn giản này, bản thân hoàn toàn có thể vận dụng kinh nghiệm và kiến thức đang có để hiểu tường tận vấn đề đó và đưa ra cách xử lý phù hợp. Nhờ vậy, ta không bị “ngợp” hoặc cảm thấy quá sức khi phải đối mặt với vấn đề lớn.

2.2. Kiến tạo giá trị mới

Càng phân tích sâu vào cốt lõi vấn đề, ta càng phát hiện ra nhiều góc khuất đang cần giải pháp để hoàn thiện. Và đây chính là nguồn cung ý tưởng sáng tạo tuyệt vời, thôi thúc con người nghiên cứu và sáng tạo nên những điều mới mẻ, cung cấp giá trị tích cực cho cuộc sống. Cứ thế sáng tạo này tiếp nối sáng tạo khác, vừa nuôi dưỡng ngọn lửa nhiệt huyết đam mê trong lòng mỗi người, vừa góp phần nâng cao giá trị thương hiệu cá nhân.

>>>> Quan tâm thêm: Tư duy quản trị là gì? Phân loại và bí kíp rèn luyện tư duy quản trị

2.3. Thúc đẩy kỹ năng ra quyết định

Khi một vấn đề phát sinh, sẽ có rất nhiều lựa chọn khiến bản thân không biết làm thế nào là tốt nhất. Chỉ có thông qua tư duy phân tích với sự cân nhắc, tính toán có định hướng, quyết định mà ta lựa chọn mới trở nên sáng suốt, loại bỏ những yếu tố bất khả thi, xa rời thực tế để hướng đến giải pháp đảm bảo kết quả có mức độ chuẩn xác cao.

2.4. Linh hoạt xoay chuyển tình thế

Nếu cuộc sống 1+1=2 thì thật đơn giản, nhưng bạn biết đó, dù ta có đặt ra kế hoạch kỹ lưỡng đến mấy thì khi triển khai thực tế luôn có những phát sinh ngoài dự kiến. Sở hữu tư duy phân tích tốt không những giúp ta ý thức được thực tế này mà còn giúp ta ứng phó nhạy bén với những yếu tố bất ngờ, đưa hành trình quay lại quỹ đạo mà kế hoạch đã xác định một cách nhanh nhất với nguồn lực tiết kiệm nhất.

2.5. Thích ứng nhanh môi trường mới

Tư duy rập khuôn có thể đảm bảo kết quả ổn định ở môi trường quen thuộc nhưng khi thời cuộc thay đổi hoặc buộc phải thay đổi môi trường, người có tư duy này sẽ rất vất vả để thích ứng. Ngược lại, với tư duy phân tích nhạy bén thì dù công nghệ thay đổi, đồng nghiệp thay đổi, môi trường làm việc thay đổi… họ vẫn sẽ biết cách để nhìn nhận và thích ứng. Chắc chắn không thể ngay lập tức thích ứng hoàn toàn nhưng ngay lập tức họ có thể triển khai ngay những bước đầu tiên đi vào quỹ đạo mới chứ không mất thời gian loay hoay, vô định. 

3. Tư duy phân tích có mấy loại 

Dưới đây là ba cách phân loại tư duy phân tích được áp dụng nhiều nhất trên thế giới:

3.1. So sánh đánh giá kết quả

Tư duy phân tích định lượng: Sử dụng phương pháp tính toán trong số học kết hợp kỹ thuật thống kê để phân tích dữ liệu hoặc chuyển hóa các dữ liệu thành những con số cụ thể, dễ dàng so sánh để đưa ra kết luận.

Tư duy phân tích định tính: Áp dụng cho những lĩnh vực không thể định lượng được như tâm lý học, nhân chủng học, thị hiếu khách hàng… Phân tích không dựa trên số liệu mà dựa trên các mô tả, lý giải, các nhận định từ những chuyên gia đầu ngành… để quyết định các nhóm yếu tố hữu ích cho kết luận.

3.2. Thứ tự thực hiện phân tích

Tư duy phân tích quy nạp: Đi từ cái cụ thể rồi phát triển thành kết luận tổng quát. Cách tư duy này áp dụng khi những dữ liệu ban đầu phục vụ cho phân tích chưa có độ chắc chắn hoặc rõ ràng cao, vấn đề này cũng chưa có tiền lệ phát sinh trong quá khứ nên đi theo hướng quy nạp sẽ giúp ta mở rộng phân tích phù hợp hơn.

Tư duy phân tích diễn dịch: Đi từ nguyên lý chung rồi chi tiết dần vào cái cụ thể và kết luận cho cái cụ thể đó. Tư duy theo hướng này áp dụng nhiều trong lĩnh vực khoa học, suy luận logic, liên kết những kết luận tổng thể đến những tình huống chi tiết có khả năng tạo ra cùng kết luận tổng thể đó.

3.3. Vận dụng kỹ thuật

Tư duy phân tích kỹ thuật: Vận dụng các công cụ kỹ thuật vào quá trình giải quyết các vấn đề thuộc về kỹ thuật, máy móc như cơ khí chế tạo máy, công nghệ thông tin, điện tử… Mức độ chuẩn xác, chi tiết được yêu cầu cao đối với quá trình phân tích kỹ thuật vì sai lệch vài phần trăm cũng có thể khiến kết quả xoay chuyển theo chiều hướng khác.

Tư duy phân tích phi kỹ thuật: Vận dụng nhiều ở những khía cạnh thiên về cảm xúc hơn là kỹ thuật, tiêu biểu như khi phân tích về hành vi con người, tính cách con người, hiện tượng xã hội… Đây đều là những yếu tố mang giá trị cá nhân cao, không có một quy chuẩn nhất định và cũng không có một kết quả duy nhất.

4. Bí kíp rèn luyện tư duy phân tích hiệu quả 

Bất cứ sự kiện nào trong cuộc sống, chúng ta đều cần áp dụng tư duy phân tích để định hướng giải pháp xử lý. Vì vậy, rèn luyện tư duy phân tích không chỉ là khuyến khích mà nên xem đó như một nhu cầu bắt buộc của bản thân, thôi thúc bản thân chủ động cải thiện không ngừng bằng nhiều cách khác nhau:

4.1. Học cách đặt câu hỏi 

• Những gì xung quanh mà ta chưa biết, hãy đặt câu hỏi

• Những gì xung quanh mà ta còn mơ hồ, hãy đặt câu hỏi

• Những gì phát sinh với người khác mà ta cảm thấy có khả năng liên quan đến mình, hãy tự đặt câu hỏi

Tìm ra câu trả lời vừa tăng thêm kiến thức cho bản thân, vừa giúp bạn mở rộng tư duy phân tích. Đối với trẻ con, người lớn nên hỗ trợ hướng dẫn bằng việc gợi mở câu hỏi dẫn dắt trẻ tìm ra câu trả lời. Còn đối với người lớn, chúng ta có thể tự mình chủ động dẫn dắt bản thân thông qua việc đọc sách tư duy phân tích, xem những đoạn video chia sẻ kinh nghiệm phân tích hay trên mạng…

>>> Tham khảo thêm: Tư duy linh hoạt là gì? Cách rèn luyện tư duy linh hoạt hiệu quả

4.2. Tham gia hoạt động phân tích 

Những hội nhóm thể thao (cờ vua, giải câu đố, game trí tuệ…), những hoạt động ngoại khóa (teambuilding, dã ngoại…) đều gắn kết tập thể cùng nhiều hoạt động thể chất và suy luận não bộ. Tận dụng càng nhiều cơ hội tham gia, bên cạnh việc áp dụng năng lực tư duy phân tích vào thực tế, bạn còn học được rất nhiều cách thức triển khai tư duy phân tích của người khác.

Những hoạt động này có thể diễn ra trong thực tế, hoặc diễn ra trực tuyến thông qua các hội nhóm (Như hội nhóm thiết kế, hội nhóm chế tạo robot…), hình thức đa dạng đáp ứng điều kiện tham gia của từng cá nhân.

4.3. Tiếp cận công cụ hỗ trợ phân tích 

Với những vấn đề cần sự phân tích đa chiều với nhiều nguồn dữ liệu, đặc biệt là trong công việc chuyên môn, nếu chỉ phân tích bằng não bộ đôi khi không hiệu quả, dễ bị rối. Sử dụng công cụ hỗ trợ phân tích là giải pháp hữu ích nên lựa chọn.

Phổ biến, chúng ta có thể sử dụng Excel trong tin học văn phòng, cao cấp hơn thì có SPSS, Python...  Quá trình học cũng là lúc ta thực hành năng lực tư duy, rất giá trị cho hành trình rèn luyện tư duy phân tích. Sử dụng công cụ cũng hỗ trợ bản thân nâng cao khả năng quản lý thông tin, dữ liệu một cách khoa học. Hãy luôn nhớ rằng, phân tích mà không có dữ liệu đã “mệt” rồi, dữ liệu sai thì còn “mệt khủng” hơn nữa, do đó, muốn tư duy phân tích đạt kết quả chuẩn xác thì dữ liệu phải được quan tâm hàng đầu.

4.4. Tạo lập tình huống giả định 

Một vấn đề thuận lợi trước mắt, bạn vẫn có thể đặt tình huống giả định theo kết quả ngược lại. Sau đó tự đặt ra những câu hỏi và phân tích để thiết lập câu trả lời:

• Nguyên nhân nào dẫn đến tình huống ngược lại đó?

• Hệ lụy nào sẽ xuất hiện nếu tình huống ngược lại xảy ra?

• Giải pháp ứng phó với những hệ lụy đó.

• Nguồn lực nào bản thân có thể thu hút để cùng giải quyết hệ lụy đó…

Ms. Uptalent đề cập đến cách làm này vì lợi ích đạt được khá lớn, ngoài việc phát triển tư duy phân tích mà bạn đang theo đuổi thì vô tình, khả năng quản trị rủi ro của bản thân cũng được phát triển vượt bậc.

Thời đại công nghệ số mang đến lượng thông tin đa chiều khổng lồ, điều này càng đòi hỏi con người dù ở bất cứ lứa tuổi nào cũng cần phải áp dụng tư duy phân tích. Ms. Uptalent chia sẻ bài viết này, một mặt muốn cập nhật đến bạn đọc xu hướng tư duy tất yếu của thời đại, một mặt muốn khích lệ người trưởng thành chủ động nâng cao tư duy phân tích và hướng trẻ nhỏ rèn luyện ngay từ tấm bé.

 

------------------------------------

HRchannels - Headhunter -  Dịch vụ tuyển dụng cao cấp

Hotline: 08. 3636. 1080
Email: sales@hrchannels.com / job@hrchannels.com
Website: https://hrchannels.com/
Địa chỉ: Tòa MD Complex, 68 Nguyễn Cơ Thạch, Nam Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam

Nguồn ảnh: internet