ISO 14001 là gì? Tất tần tật thông tin về ISO 14001

Hiện nay, vấn đề bảo vệ môi trường ngày càng được xã hội quan tâm. Vì vậy, các doanh nghiệp cũng chú trọng hơn trong việc xây dựng, phát triển hệ thống quản lý môi trường phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế ISO 14001 để đảm bảo quá trình kinh doanh luôn thuận lợi, hiệu quả.

Vậy ISO 14001 là gì? Hãy cùng Ms Uptalent tìm hiểu tất tần tật thông tin về ISO 14001 qua bài viết sau đây để có thêm những thông tin hữu ích bạn nhé!

MỤC LỤC:
1- ISO 14001 là gì?
2- Mục tiêu của ISO 14001
3- Các phiên bản của ISO 14001
4- Các điều khoản trong ISO 14001
5- Doanh nghiệp làm sao để đạt ISO 14001?
6- Doanh nghiệp mất bao lâu để đạt ISO 14001?

>>> Xem thêm: Việc làm Quản lý chất lượng

1- ISO 14001 là gì? 

1.1- Khái niệm ISO 14001

ISO 14001 là một phần của bộ tiêu chuẩn quốc tế ISO 14000 về quản lý môi trường. Nó cung cấp một bộ khung tiêu chuẩn để nhận diện, kiểm soát và duy trì các vấn đề môi trường trong một tổ chức, doanh nghiệp thay vì quy định các yêu cầu cụ thể buộc phải tuân theo.

Bên cạnh thiết lập khung tiêu chuẩn thì ISO 14001 cũng cung cấp những tiêu chí giúp doanh nghiệp xác định kết quả cần đạt được đối với hệ thống quản lý môi trường.

Hiện tại ISO 14001 được sử dụng rộng rãi tại nhiều nơi trên thế giới. Doanh nghiệp có thể kết hợp ISO 14001 với các tiêu chuẩn quản lý chất lượng khác như là ISO 9001 để dễ dàng đạt được các mục tiêu kinh doanh tổng thể.

1.2- ISO 14001 dành cho doanh nghiệp nào?

Tiêu chuẩn ISO 14001 hoàn toàn tự nguyện với bất cứ doanh nghiệp nào. Tuy nhiên, nó chắc chắn là công cụ hữu hiệu mà các doanh nghiệp đang muốn xây dựng, duy trì hay cải thiện hệ thống quản lý môi trường cần dùng tới.

Một ưu điểm khác của ISO 14001 là các tiêu chuẩn của nó có thể áp dụng cho bất cứ hệ thống quản lý môi trường (EMS – Environmental management system) nào. Phạm vi áp dụng cụ thể được xác định theo các yếu tố như lĩnh vực hoạt động, chính sách môi trường, sản phẩm, dịch vụ và địa điểm.

Tại Việt Nam, theo Nghị định số 40/2019/NĐ-CP về Hướng dẫn thi hành luật bảo vệ môi trường thì có một số loại hình sản xuất có khả năng gây ô nhiễm môi trường cao phải áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001 trước ngày 30/12/2020.

Dưới đây là danh sách các loại hình sản xuất cần đạt chứng nhận ISO 14001:

Nhóm 1

Bao gồm các loại hình:

- Chế biến mủ cao su.

- Chế biến tinh bột sắn, bột ngọt, rượu, bia, cồn công nghiệp.

- Chế biến mía đường.

- Chế biến thuỷ sản, gia súc, gia cầm.

- Sản xuất linh kiện cùng thiết bị điện hoặc điện tử.

Nhóm 2

Bao gồm các loại hình:

- Khai thác và làm giàu quặng khoáng sản độc hại.

- Luyện kim, tinh chế, chế biến khoáng sản độc hại.

- Sản xuất giấy, bột giấy, ván sợi (MDF hoặc HDF).

- Sản xuất hoá chất, thuốc bảo vệ thực vật hoá học, phân bón hoá học (không bao gồm phân bón phối trộn).

- Nhuộm vải, nhuộm sợi, giặt mài.

- Thuộc da.

- Lọc hoá dầu.

- Nhiệt điện than, sản xuất than cốc, khí hoá than, điện hạt nhân.

Nhóm 3

Bao gồm các loại hình:

- Xử lý và tái chế chất thải, sử dụng các phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất.

- Quy trình sản xuất bao gồm công đoạn xi mạ hay làm sạch bề mặt kim loại bằng hoá chất.

- Sản xuất pin và ắc quy.

- Sản xuất clinker.

>>> Bạn có thể xem thêm: ISO 27001 là gì? Tất tần tật thông tin về ISO 27001

2- Mục tiêu của ISO 14001 

ISO 14001 là bộ tiêu chuẩn quốc tế quan trọng với các doanh nghiệp bởi nó có thể giúp định hướng và quản lý các vấn đề môi trường một cách hiệu. 

Mỗi doanh nghiệp áp dụng ISO 14001 để thiết lập chính sách quản lý môi trường với nhiều mục đích khác nhau. Tuy vậy, các chính sách này đều hướng tới các mục tiêu chính sau:

2.1- Ngăn ngừa, giảm thiểu các ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường

ISO 14001 khuyến khích doanh nghiệp sử dụng các nguyên vật liệu thân thiện, ít gây hại cho môi trường, hạn chế chất thải độc hại, ưu tiên các vật liệu có khả năng tái chế hoặc có thể sử dụng nhiều lần. Từ đó có thể ngăn ngừa, giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường do hoạt động sản xuất.

2.2- Đánh giá tác động đến môi trường

Dựa theo tiêu chuẩn ISO 14001, doanh nghiệp có thể đánh giá những tác động tới môi trường khi có sự thay đổi trong quy trình sản xuất hoặc sử dụng các công nghệ, trang thiết bị mới trong sản xuất.

2.3- Kiểm soát hiệu quả vấn đề chất thải trong sản xuất

Quá trình sản xuất thường tạo ra lượng lớn chất thải công nghiệp. Trong số đó có nhiều loại rất độc hại và khó xử lý.

Bằng cách áp dụng ISO 14001, doanh nghiệp sẽ có cơ sở, khung tiêu chuẩn phù hợp để kiểm soát hiệu quả các vấn đề liên quan đến chất thải trong sản xuất như bảo quản, xử lý hoặc sử dụng chất thải.

2.4- Nâng cao hiệu quả công việc mà vẫn đảm bảo môi trường bền vững

ISO 14001 cung cấp cho nhân viên những kiến thức cần thiết về quản lý môi trường. Từ đó, họ có thể nắm vững phương thức nâng cao hiệu quả công việc mà vẫn đảm bảo tính bền vững của môi trường.

2.5- Khuyến khích nhân viên tham gia 

Thông qua các khoá đào tạo, doanh nghiệp có thể nâng cao nhận thức cho nhân việc về bảo vệ môi trường cũng như duy trì và cải tiến hệ thống EMS. Nhờ vậy, nhân viên sẽ chủ động hơn trong việc tuân thủ các quy định và góp phần xây dựng hệ thống quản lý môi trường.

2.6- Đẩy mạnh sự cam kết của lãnh đạo và doanh nghiệp với vấn đề bảo vệ môi trường

ISO 14001 tạo nên động lực mạnh mẽ khiến các nhà lãnh đạo và doanh nghiệp nghiêm túc thực hiện các cam kết với cộng đồng, khách hàng cũng như nỗ lực góp phần giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường.

3- Các phiên bản của ISO 14001 

ISO 14001 được ban hành lần đầu tiên vào năm 1996. Tính đến nay, ISO 14001 đã được sửa đổi 2 lần. Như vậy, từ lúc được ban hành đến nay, tiêu chuẩn này đã có tất cả 3 phiên bản được công bố, đó là ISO 14001:1996, ISO 14001:2004 và ISO 14001:2015.

Hiện tại, ISO 14001:2015 chính là phiên bản mới nhất và đang có hiệu lực thi hành trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, bộ tiêu chuẩn TCVN 14001:2015 chính là bản tương đương với ISO 14001:2015. 

Điểm nổi bật của phiên bản ISO 14001: 2015 là nó cho phép doanh nghiệp nắm rõ được bối cảnh thực tế để từ đó có biện pháp phù hợp trong quản lý rủi ro.

Bên cạnh đó, phiên bản này cũng đề cao vai trò của người lãnh đạo trong vấn đề quản lý môi trường tại các doanh nghiệp.

Từ những thay đổi kể trên, doanh nghiệp có thể đảm bảo cả hai vấn đề hiệu suất hoạt động và hiệu suất quản lý môi trường. Qua đó, doanh nghiệp sẽ từng bước tạo dựng niềm tin và lấy được sự tin tưởng từ khách hàng, đối tác.

4- Các điều khoản trong ISO 14001 

Nội dung của tiêu chuẩn ISO 14001:2015 bao gồm 10 điều khoản. Cụ thể như sau:

4.1- Điều khoản 1

Phạm vi áp dụng.

>>> Bạn có thể tham khảo: ISO 45001 là gì? Tất tần tật thông tin về ISO 45001

4.2- Điều khoản 2

Tài liệu viện dẫn.

4.3- Điều khoản 3

Thuật ngữ và định nghĩa.

4.4- Điều khoản 4

Bối cảnh của tổ chức, bao gồm các nội dung:

- Hiểu về nhu cầu và mong đợi của các bên quan tâm.

- Xác định phạm vi của hệ thống quản lý môi trường.

- Hệ thống quản lý môi trường.

4.5- Điều khoản 5

Sự lãnh đạo, bao gồm các nội dung:

- Sự lãnh đạo và cam kết.

- Chính sách môi trường.

- Vai trò, trách nhiệm và quyền hạn trong tổ chức.

4.6- Điều khoản 6

Hoạch định, bao gồm các nội dung:

- Hành động giải quyết các rủi ro và cơ hội.

- Mục tiêu môi trường và hoạch định đạt mục tiêu.

4.7- Điều khoản 7

Hỗ trợ, bao gồm các nội dung:

- Nguồn lực.

- Năng lực.

- Nhận thức.

- Trao đổi thông tin.

- Thông tin dạng văn bản.

4.8- Điều khoản 8

Thực hiện, bao gồm các nội dung:

- Hoạch định và kiểm soát việc thực hiện.

- Chuẩn bị sẵn sàng và ứng phó với tình huống khẩn cấp.

4.9- Điều khoản 9

Đánh giá kết quả hoạt động, bao gồm các nội dung:

- Theo dõi, đo lường, phân tích và đánh giá.

- Đánh giá nội bộ.

- Xem xét của lãnh đạo.

4.10- Điều khoản 10

Cải tiến, bao gồm các nội dung:

- Khái quát.

- Sự không phù hợp và hành động khắc phục.

- Cải tiến liên tục.

Có thể thấy, nội dung của ISO 14001:2015 được xây dựng theo cấu trúc bậc cao (High Level Structure – HLS), tương tự như các tiêu chuẩn quản lý khác.

Điều này có ưu điểm là giúp doanh nghiệp dễ dàng áp dụng riêng tiêu chuẩn ISO 14001 một cách độc lập hoặc có thể kết hợp với các tiêu chuẩn khác như ISO 9001, ISO 22000,… để nâng cao hiệu quả quản lý môi trường.

Nội dung trọng điểm của ISO 14001 bắt đầu từ điều khoản 4 – 10 với những thông tin chi tiết về các yêu cầu. Để thực hiện ISO 14001 thành công, doanh nghiệp sẽ phải nắm rõ những nội dung được thể hiện trong các điều khoản này.

5- Doanh nghiệp làm sao để đạt ISO 14001? 

Có được chứng nhận ISO 14001 sẽ đem đến cho doanh nghiệp nhiều lợi ích trong quản lý, vận hành, thương mại, tài chính và nhiều khía cạnh hoạt động khác.

Tuy nhiên, phải làm sao để được chứng nhận đạt ISO 14001?

Để đạt chứng nhận ISO 14001, doanh nghiệp cần thực hiện theo các bước sau:

>>>> Bạn có thể quan tâm: ISO là gì? Tất tần tật các loại chứng nhận ISO

5.1- Tìm hiểu về ISO 14001

Việc tìm hiểu ISO 14001 sẽ cung cấp cho doanh nghiệp cơ sở vững chắc để vận hành hệ thống quản lý môi trường đúng hướng và đạt các yêu cầu về ISO 14001.

Nếu không hiểu rõ về tiêu chuẩn này, doanh nghiệp sẽ dễ đi sai hướng và gặp nhiều khó khăn khi triển khai thực hiện. Thậm chí, doanh nghiệp còn tốn nhiều thời gian, công sức mà không thu được hiệu quả gì đáng kể.

Bên cạnh đó, việc hiểu rõ ISO 14001 còn giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong việc tích hợp tiêu chuẩn này với những tiêu chuẩn quản lý khác.

5.2- Đánh giá sơ bộ về hoạt động quản lý môi trường

Tại bước này, doanh nghiệp sẽ phải phân tích, đánh giá tình hình quản lý môi trường hiện tại của mình, bao gồm xác định bối cảnh, các quy định, pháp luật hiện hành, quy trình kiểm soát vấn đề môi trường của doanh nghiệp,…

Thông qua việc đánh giá, doanh nghiệp sẽ xác định được mức độ phù hợp của những vấn đề trên với các yêu cầu của ISO 14001. Từ đó, doanh nghiệp sẽ xác định được những việc đang làm tốt và những điểm cần cải thiện để có kế hoạch áp dụng ISO 14001 hiệu quả.

5.3- Lên kế hoạch thực hiện

Một bản kế hoạch thực hiện ISO 14001 cần đáp ứng được những điều sau:

- Xác định rõ các quy định, pháp luật về môi trường hiện hành.

- Xác định các vấn đề môi trường doanh nghiệp có thể gặp phải.

- Xác định mục tiêu quản lý môi trường muốn đạt được.

- Xác định phương pháp, quy trình thực hiện.

- Xác định nguồn lực cần thiết cho việc quản lý môi trường.

5.4- Truyền thông và nâng cao nhận thức về ISO 14001 cho nhân viên

Doanh nghiệp cần truyền tải đầy đủ các thông tin về kế hoạch thực hiện ISO 14001 cho nhân viên. Đồng thời còn phải tổ chức các khoá đào tạo để nâng cao hiểu biết, nhận thức cho họ về tiêu chuẩn này.

5.5- Lập hồ sơ hệ thống quản lý môi trường theo ISO 14001

Doanh nghiệp sẽ phải xây dựng một bộ hồ sơ về hệ thống quản lý môi trường theo ISO 14001 với các tài liệu như quy trình, thủ tục, biểu mẫu, hướng dẫn thực hiện,…

Bộ hồ sơ này sẽ giúp doanh nghiệp vận hành, kiểm soát hệ thống quản lý môi trường một cách toàn diện, nhất quán và có thể đưa ra các quyết định đúng đắn về vấn đề môi trường.

5.6- Triển khai, theo dõi hệ thống quản lý môi trường

Doanh nghiệp sẽ dựa trên kế hoạch đã lập để triển khai hoạt động quản lý môi trường trong toàn công ty. 

Trong suốt quá trình đó, doanh nghiệp cần theo dõi sát sao để nắm bắt tình hình thực tế và kịp thời khắc phục nếu phát sinh sự cố.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần có những điều chỉnh, cải tiến phù hợp để đạt hiệu quả quản lý môi trường tối ưu.

Tất cả các thay đổi, điều chỉnh được thực hiện đều phải được ghi nhận chính xác và báo cáo cho các bên liên quan nhằm đảm bảo tính nhất quán trong toàn bộ hệ thống quản lý môi trường.

5.7- Đánh giá nội bộ

Trong quá trình thực hiện theo ISO 14001, doanh nghiệp cần tiến hành các cuộc đánh giá nội bộ để nắm được tình hình tổng thể và hiệu quả đạt được. 

Toàn bộ kết quả phải được ghi nhận và lưu trữ cẩn thận theo dạng hồ sơ vì đây sẽ là cơ sở phục vụ cho việc xin cấp chứng nhận sau này.

5.8- Đăng ký chứng nhận ISO 14001 

Sau khi đã thực hiện các bước kể trên, doanh nghiệp sẽ phải lựa chọn một tổ chức uy tín để đăng ký đánh giá và cấp chứng nhận ISO 14001.

Lưu ý, doanh nghiệp nên đăng ký tại các tổ chức đã được Nhà nước cấp phép. Nếu không doanh nghiệp sẽ chỉ tốn thời gian và công sức mà năng lực của họ không được chứng thực.

5.9- Duy trì ISO 14001

Hiệu lực của chứng nhận ISO 14001 kéo dài trong 3 năm. Trong suốt thời gian đó, doanh nghiệp sẽ phải liên tục thực hiện, đánh giá và cải tiến quy trình quản lý môi trường.

Điều này không chỉ có tác dụng duy trì hiệu lực chứng nhận ISO 14001 mà còn giúp doanh nghiệp vận hành hệ thống quản lý môi trường hiệu quả và hạn chế những tác động tiêu cực từ vấn đề môi trường đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

6- Doanh nghiệp mất bao lâu để đạt ISO 14001? 

ISO 14001 là một tiêu chuẩn quốc tế nên doanh nghiệp cần mất một khoảng thời gian nhất định để có thể triển khai thành công.

Tuỳ thuộc vào quy mô, đặc điểm của từng doanh nghiệp mà thời gian sẽ dài, ngắn khác nhau. Thông thường, với những doanh nghiệp có từ 50 nhân viên trở xuống sẽ tốn khoảng 6 tháng. Trong khi đó những doanh nghiệp quy mô lớn có thể cần tới 1 năm hoặc nhiều hơn.

Trên đây là tất tần tật thông tin về ISO 14001 Ms Uptalent muốn chia sẻ cùng bạn. Mong rằng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ ISO 14001 là gì và có thể áp dụng hiệu quả ISO 14001 vào doanh nghiệp của mình. Chúc bạn thành công!

------------------------------------

HRchannels - Headhunter -  Dịch vụ tuyển dụng cao cấp

Hotline: 08. 3636. 1080
Email: sales@hrchannels.com / job@hrchannels.com
Website: https://hrchannels.com/
Địa chỉ: Tòa MD Complex, 68 Nguyễn Cơ Thạch, Nam Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam

Nguồn ảnh: internet