Hạch toán là gì? Đặc điểm, phân loại và phương pháp hoạch toán

Hạch toán có vai trò rất quan trọng trong hoạt động quản lý tài chính cũng như đầu tư phát triển của các doanh nghiệp, tổ chức. Vậy, hạch toán là gì? Có những loại hạch toán nào? Bạn đọc hãy cùng tìm hiểu về chủ đề này qua bài viết sau đây của Ms Uptalent nhé!

MỤC LỤC:
1- Hạch toán là gì?
2- Các loại hạch toán thường gặp
3- Giới thiệu về hạch toán kế toán
   3.1- Khái niệm
   3.2- Đặc điểm 
   3.3- Phân loại hạch toán kế toán theo các tiêu chí
   3.4- Phương pháp hạch toán
   3.5- Vai trò của hoạt động hạch toán kế toán là gì?

1- Hạch toán là gì? 

Hạch toán được định nghĩa là một quá trình bao gồm các hoạt động quan sát, đo lường, tính toán và ghi chép các giao dịch kinh tế của một tổ chức, doanh nghiệp. Mục tiêu của việc làm này là đảm bảo hoạt động kinh tế trong tổ chức được quản lý chặt chẽ, hiệu quả hơn.

Chi tiết về 4 hoạt động trong hạch toán như sau:

- Quan sát

Hoạt động này tập trung vào việc ghi nhận sự tồn tại của đối tượng cần hạch toán và định hướng thực hiện công việc.

- Đo lường

Đây là hoạt động mà bạn sẽ tiến hành lượng hóa các chi phí sản xuất, tài sản doanh nghiệp theo những đơn vị đo lường phù hợp.

- Tính toán

Việc tiếp theo bạn sẽ làm trong quá trình hạch toán là sử dụng phép tính, biện pháp phân tích phù hợp để tính mức độ thực hiện và hiệu quả kinh tế đạt được.

- Ghi chép

Hoạt động sau cùng trong hạch toán là bạn phải xử lý, ghi nhận các kết quả giao dịch kinh tế, tài chính. Đây sẽ là cơ sở quan trọng giúp nhà quản lý đưa ra các quyết định sản xuất, kinh doanh trong doanh nghiệp.

>>> Bạn có thể tham khảo: Kế toán là gì? Tìm hiểu A-Z nghề kế toán

2- Các loại hạch toán thường gặp 

Quá trình hạch toán giữ vai trò rất quan trọng đối với công tác quản lý tài chính trong doanh nghiệp. Bằng cách hiểu rõ bản chất hạch toán là gì và các hoạt động liên quan mà nhà quản lý có thể định hướng, lên kế hoạch kinh doanh hiệu quả nhất.

Theo Uptalent tìm hiểu, người ta chia hạch toán thành 3 loại chính, gồm có:

2.1- Hạch toán nghiệp vụ

Đây là quá trình quan sát, phản ánh và kiểm tra các nghiệp vụ, quy trình kinh tế phát sinh. Nhờ vậy, nhà quản lý có thể kịp thời chỉ đạo, kiểm soát tốt tình hình thực hiện các quy trình, nghiệp vụ liên quan.

2.2- Hạch toán thống kê

Hạch toán thống kê được định nghĩa là một bộ môn khoa học nhằm mục đích nghiên cứu phương diện số lượng của các hiện tượng kinh tế xã hội. Những con số được nghiên cứu thường rất lớn và được giới hạn trong không gian, thời gian cụ thể.

Thông qua quá trình nghiên cứu, người ta có thể nắm bắt được bản chất sâu xa cũng như quy luật vận động của các hiện tượng kinh tế, xã hội điển hình.

2.3- Hạch toán kế toán

Hạch toán kế toán được thực hiện nhằm mục đích phản ánh tình hình và những biến động về tài sản của doanh nghiệp trong quá trình thực hiện hoạt động sản xuất kinh doanh.

Cả ba loại hạch toán trên đều tập trung vào việc thu thập, ghi nhận và truyền tải các thông tin kinh tế, tài chính. Giữa chúng có mối quan hệ cung cấp và thống nhất về mặt số liệu. Đồng thời, mỗi loại đều có công dụng nhất định trong hoạt động quản lý kinh tế và ra quyết định của doanh nghiệp.

Trong ba loại hạch toán trên đây thì hạch toán kế toán là phổ biến nhất. Chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về nó trong phần kế tiếp của bài viết này để hiểu sâu hơn hạch toán là gì nhé.

3- Giới thiệu về hạch toán kế toán 

3.1- Khái niệm 

Hạch toán kế toán (hay kế toán) là một bộ môn khoa học hướng đến việc phản ánh các khía cạnh khác nhau trong hoạt động kinh tế, tài chính tại các đơn vị, tổ chức. Nó có thể giúp chúng ta thu nhận, xử lý và cung cấp những thông tin khác nhau về tài sản và tình hình kinh doanh của một tổ chức.

Các thông tin trong hạch toán kế toán thường có tính thường xuyên, liên tục và diễn ra trong một khoảng thời gian nhất định. Bằng cách am hiểu hạch toán là gì và thực hiện quá trình ghi nhận, xử lý mà nhà quản lý có thể nắm bắt chính xác tình hình các tài sản hiện có của doanh nghiệp.

3.2- Đặc điểm  

Hạch toán kế toán có 4 đặc điểm chính sau:

(1) – Phản ánh, giám sát toàn diện, liên tục và có hệ thống tất cả các đối tượng kế toán

Bản chất của hạch toán kế toán là theo dõi, nghiên cứu quá trình hình thành cũng như vận động của tài sản và nguồn vốn trong doanh nghiệp. Đồng thời, việc hạch toán cũng phải đảm bảo được thực hiện một cách toàn diện, liên tục đối với tất cả những chủ thể kinh tế liên quan.

(2) – Hạch toán kế toán sử dụng 3 loại thước đo

Ba loại thước đo được sử dụng trong hạch toán kế toán gồm có tiền, hiện vật và lao động. Trong đó, tiền chính là thước đo phổ biến nhất.

Hầu hết các nghiệp vụ kinh tế phát sinh đều sẽ được ghi nhận theo giá trị và được thể hiện bằng tiền tệ. Cũng nhờ điều này mà bạn có thể sử dụng hạch toán kế toán để thu thập các dữ liệu cần thiết cho công tác quản lý, giám sát kinh doanh trong doanh nghiệp.

>>>> Bạn có thể quan tâm: Kiểm toán là gì? Tất tần tật thông tin về ngành kiểm toán
(3) – Cung cấp thông tin kịp thời

Thông qua hoạt động hạch toán kế toán, doanh nghiệp có thể nắm bắt kịp thời những thông tin liên quan đến quá trình sản xuất. Nhờ vậy, họ sẽ có những quyết định, điều chỉnh cần thiết nhằm đảm bảo hiệu quả sản xuất luôn được tối ưu.

(4) – Cung cấp cho nhà quản lý những thông tin cụ thể, sinh động và rất thuận tiện cho việc kiểm tra, giám sát

Hạch toán kế toán cho phép doanh nghiệp theo dõi sát sao sự thay đổi của các thông tin về tài sản, nguồn vốn, chi phí và kết quả kinh doanh. Nhờ vậy, nhà quản lý có thể nắm rõ tình hình kinh doanh của doanh nghiệp và có những kế hoạch, chiến lược phát triển phù hợp trong giai đoạn kế tiếp.

3.3- Phân loại hạch toán kế toán theo các tiêu chí 

Có nhiều cách khác nhau để phân loại hạch toán kế toán. Sau đây là những loại hạch toán kế toán được phân theo từng tiêu chí khác nhau:

(1) – Theo mức độ, tính chất thông tin

Dựa theo tiêu chí này hạch toán kế toán sẽ bao gồm 2 loại là kế toán tổng hợp và kế toán chi tiết. Trong đó:

- Kế toán tổng hợp sẽ ghi nhận thông tin ở dạng tổng quát và sử dụng thước đo tiền tệ.

- Kế toán chi tiết sẽ thu thập, cung cấp thông tin chi tiết về một chỉ tiêu tổng hợp và sử dụng các thước đo tiền tệ, lao động hay hiện vật. 

(2) – Theo cách thu thập thông tin

Nếu dựa theo cách thu thập thông tin thì hạch toán kế toán sẽ được chia thành kế toán đơn và kế toán kép. Cụ thể:

- Kế toán đơn là việc ghi chép, thu thập thông tin kinh tế, tài chính một cách độc lập, riêng rẽ.

- Kế toán kép là việc ghi nhận thông tin kế toán theo đúng bản chất và sự vận động biện chứng giữa những đối tượng kế toán liên quan.

(3) – Theo phạm vi thông tin được cung cấp

Dựa theo tiêu chí này chúng ta sẽ có 2 loại hạch toán kế toán là kế toán tài chính và kế toán quản trị. Chi tiết như sau:

- Kế toán tài chính thực hiện các công việc thu thập, xử lý và cung cấp thông tin kinh tế cho các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp. Thước đo chính được sử dụng là tiền tệ.

- Kế toán quản trị có nhiệm vụ thu thập, tổng hợp và cung cấp thông tin cho nhà quản trị doanh nghiệp. Với hình thức này, cả 3 loại thước đo đều được sử dụng.

(4) – Theo mục đích, đặc điểm của đơn vị kế toán

Nếu căn cứ vào mục đích, đặc điểm của đơn vị kế toán thì chúng ta sẽ có 2 loại hạch toán là kế toán công và kế toán doanh nghiệp. Trong đó:

- Kế toán công là những đơn vị hoạt động không vì mục đích kinh doanh hoặc phi lợi nhuận.

- Kế toán doanh nghiệp là những đơn vị, tổ chức hoạt động với mục đích sản xuất, kinh doanh và tìm kiếm lợi nhuận.

3.4- Phương pháp hạch toán 

Quá trình hạch toán kế toán được thực hiện theo 4 phương pháp sau:

(1) – Chứng từ kế toán

Đây là phương pháp mà bạn sẽ sử dụng các chứng từ giấy hoặc điện tử để phản ánh nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo thời gian và địa điểm cụ thể. 

(2) – Tài khoản kế toán

Là phương pháp hạch toán mà bạn sẽ sử dụng tài khoản kế toán để phản ánh, theo dõi thường xuyên, liên tục tình hình biến động của tài sản và nguồn vốn.

Tài khoản kế toán được tổ chức theo một hệ thống quy chuẩn và có quy tắc sắp xếp, sử dụng cụ thể. Bằng cách ghi nhận nghiệp vụ trên tài khoản kế toán, doanh nghiệp sẽ thấy rõ tình hình và sự vận động của từng loại tài sản, nguồn vốn để có biện pháp quản lý, giám sát quá trình hoạt động tốt hơn.

(3) – Tính giá

Đây là phương pháp hạch toán mà bạn sẽ sử dụng thước đo tiền tệ để đo lường giá trị các đối tượng kế toán. Việc ghi nhận này phải được thực hiện theo các nguyên tắc nhất định nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp nhận, xử lý và cung cấp thông tin kế toán.

(4) – Tổng hợp cân đối kế toán

Tổng hợp cân đối kế toán là phương pháp mà bạn sẽ tổng hợp số liệu từ sổ sách dựa trên mối quan hệ cân đối vốn có trong hạch toán kế toán. 

3.5- Vai trò của hoạt động hạch toán kế toán là gì? 

Hạch toán kế toán giữ vai trò rất quan trọng trong quản lý và phát triển kinh doanh. Bởi vậy, hiểu rõ hạch toán là gì, sử dụng đúng các phương pháp, nguyên tắc hạch toán sẽ mang lại lợi ích to lớn cho doanh nghiệp.

Sau đây là những vai trò chính của hạch toán kế toán:

(1) – Theo dõi và phản ánh trung thực các thông tin kinh tế, tài chính

Hạch toán kế toán theo dõi và phản ánh một cách trung thực, kịp thời các thông tin liên quan đến hoạt động kinh tế của doanh nghiệp, tổ chức theo các phương pháp phù hợp. Điều này rất hữu ích với các hoạt động đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp và quản lý kinh tế của nhà nước.

Bên cạnh đó, nhà quản lý doanh nghiệp cũng như các cơ quan nhà nước cũng có thể dựa vào thông tin hạch toán kế toán để đưa ra quyết định chính xác, hiệu quả nhất.

(2) – Giám sát, kiểm tra liên tục tài sản của tổ chức

Tài sản được xem nguồn lực quan trọng giúp doanh nghiệp tồn tại và phát triển dài hạn. Thông qua việc hạch toán kế toán, tài sản của doanh nghiệp luôn được kiểm tra, giám sát chặt chẽ. Nhờ vậy, doanh nghiệp có thể ngăn chặn việc thất thoát tài sản và đảm bảo chúng luôn được sử dụng đúng mục đích.

(3) – Cung cấp thông tin

Quá trình hạch toán kế toán thường xuyên và liên tục là nguồn cung cấp số liệu chuẩn xác cho việc lập báo cáo cũng như phân tích hiệu quả kinh tế, tài chính trong quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Đồng thời, các nhà quản lý, điều hành cũng có thể vận dụng những thông tin, báo cáo hạch toán kế toán để đưa ra các quyết định đầu tư và lên kế hoạch phát triển kinh doanh phù hợp cho doanh nghiệp trong từng thời kỳ.

Trên đây là một số thông tin Ms Uptalent muốn chia sẻ cùng bạn về hạch toán là gì. Hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn nhiều thông tin hữu ích. Chúc bạn thành công!

------------------------------------

HRchannels - Headhunter -  Dịch vụ tuyển dụng cao cấp
Hotline: 08. 3636. 1080
Email: sales@hrchannels.com / job@hrchannels.com
Website: https://hrchannels.com/
Địa chỉ: Tòa MD Complex, 68 Nguyễn Cơ Thạch, Nam Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam

Nguồn ảnh: internet